ساختمان‌ ها آسمان تهران را بلعیدند!

به گزارش پام نیوز نهایی شدن طرح تفصیلی شهر تهران بی‌شک مهم‌ترین رویداد شورای سوم در سال 90 بود. قرار بود طرح تفصیلی نقشه راهی باشد تا به گفته شهردار تهران راه فساد و رانتخواری‌ها را در شهرداری ببندد اما گذر زمان طی زمان ابلاغ طرح تفصیلی تاکنون نشان داده ابعاد این طرح از یکسو دست مجریان و از سوی دیگر دست سودجویان را در اجرای طرح‌های بلندمرتبه‌سازی و بالا بردن ارتفاع ساختمان‌ها و ساخت و سازها بسته است و گاهی از حاشیه عدم رعایت این طرح پروژه‌هایی مانند پروژه ایران زمین یا 99 گود پر خطر در تهران پیدا می‌شوند.

طی روزهای گذشته رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران از شهرداری برای لغو 1150 مصوبه‌یی که در شورای معماری و شهر‌سازی مناطق به تصویب رسیده بود تقدیر کرد. این در حالی است که با وجود لغو این مصوبات در فروردین ماه، گزارش‌های مستند حاکی از آن است که درآمد کلان‌شهرداری از تراکم وابسته به رعایت نکردن این مصوبات است به‌طوری که از دی ماه تا اسفندماه 92 تنها در یکی از نواحی منطقه سه تهران 103 میلیارد تومان از فروش تراکم درآمد حاصل شده است. پس آیا با لغو این مصوبات می‌توان به ادامه پیدا کردن مسیر صحیح طرح تفصیلی امید داشت؟

طرح تفصیلی شهر تهران چیست؟

طرح تفصیلی را می‌توان نقشه راه ساخت و ساز در پایتخت دانست. در این طرح پایتخت به 4 پهنه‌ سکونت، فعالیت، مختلط و ‌حفاظت‌سبز تقسیم شده است که به موجب آن، زمین‌های قابل استفاده در شهر، برحسب قرارگیری در یکی از این قسمت‌ها، مشمول یکی از انواع ساخت‌وسازهای مجاز خواهد شد به این معنی که در هر پهنه مقررات با دیگری متفاوت است. در پهنه «سکونت» مجوز ساخت‌وساز فقط برای کاربری مسکونی با تراکم 4 طبقه تا نهایت 6 طبقه صادر می‌شود و برای یکسری از مناطق ویژه شهر نیز اجازه بلندمرتبه‌سازی با شرایط خاص، در حد 12 طبقه و بیشتر نیز داده خواهد شد. در طرح تفصیلی تاکید شده برای بلندمرتبه‌سازی در مناطق ویژه، سازنده باید طرح توجیهی بیاورد. پهنه‌ «فعالیت» قسمت‌هایی از شهر است که وجه غالب آن، کار و فعالیت بوده و سهم سکونت در آن بسیار محدود است.

این پهنه مناطق بسیار متراکم تهران را که دسترسی‌های ضعیف به آن وجود دارد شامل می‌شود. ارتفاع ساختمان‌هایی که در پهنه فعالیت احداث می‌شوند بین 6 تا 10 طبقه و حتی بیشتر خواهد بود، به این معنی که در مناطقی از تهران که در پهنه فعالیت قرار می‌گیرند اجازه ساخت بلندمرتبه داده می‌شود اما کاربری این سازه‌های بلند، غیرمسکونی خواهد بود. پهنه سوم که «مختلط» نام دارد، مناطقی از تهران را شامل می‌شود که در آنها، شهرداری اجازه ساخت‌وساز‌های توام یعنی کاربری مسکونی و تجاری را با هم می‌دهد. این پهنه قسمت‌هایی از شهر تهران است که از رشد خزنده فعالیت در بافت‌های مسکونی پدید آمده است. در پهنه «مختلط» حداکثر ارتفاع ساختمان‌های جدید 6 طبقه تعیین می‌شود و ساختمان‌هایی که کاربری تجاری، اداری و مسکونی را با هم داشته باشند، حداقل باید 6 طبقه ارتفاع را رعایت کنند. پهنه چهارم در تهران «حفاظت‌سبز» نام گرفته که مناطق به خصوصی در پایتخت را که به هیچ‌وجه نباید در آنها ساخت ‌و ساز شود شامل می‌شود.

ماجرای 1150 تخلف چه بود؟

محمد سالاری، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در این باره به «اعتماد» گفت: مشکل مهمی که بعد از ابلاغ طرح تفصیلی در ابتدای سال 91 به وجود آمد مصوباتی بود که معاونت معماری و شهرسازی در بخشنامه‌یی تحت عنوان مصوبات ستادی، حمایتی _ نظارتی تصویب و به مناطق ابلاغ کرد در حالی که این بخشنامه بر خلاف مفاد طرح تفصیلی بود. سالاری افزود: بررسی گزارش‌های ساخت و ساز در کمیسیون معماری و شهرسازی شورای چهارم حاکی از آن بود که موجودیت شورای معماری مناطق به نوعی است که فرصت بهره‌برداری و سوءاستفاده را فراهم کرده است؛ یعنی برخی افراد که از شرایط قانونی اطلاع داشتند با طرح موضوع در این شورا در سطح مناطق مصوبه می‌گرفتند تا بتوانند بر خلاف طرح برای ساختمان ارتفاع بگیرند یا مشکلات ساخت و ساز یک ساختمان را حل کنند و از آنجا که شورا برای حل مشکلات مردم تشکیل می‌شد این روند سبب شد تا کمیسیون به تشکیل کارگروهی برای تحقیق در این باره اقدام کند.

رییس کمیسیون معماری و شهرسازی گفت: تحقیقات با بررسی کلیه پروانه‌های در حال اخذ آغاز شد و کارگروه در فرآیند سیستمی پورتال شهرداری پی برد که مصوبات شوراهای معماری مناطق دارای تخلف است به‌طوری که 80 درصد مصوبات بر خلاف روح طرح تفصیلی بود. سالاری با بیان اینکه برخی از این مصوبات آگاهانه یا ناآگاهانه منجر به زیر پا گذاشتن طرح تفصیلی در مجموع مدیریت شهری تهران بوده است، تاکید کرد: همین مصوبات شورای معماری مناطق سبب شده تا مجموعه‌یی ناهماهنگ از ساختمان‌های کوتاه و بلند، به بهای گم شدن خط آسمان شهر ایجاد شده است.

سالاری گفت: به این ‌ترتیب با طرح موضوع در مدیریت شهری، شاهد اقدامی مثبت از سوی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران مبنی بر لغو 1150 مصوبه‌یی شورای معماری مناطق که برخلاف طرح تفصیلی است در فرودین ماه بودیم. رییس کمیسیون معماری و شهرسازی خاطرنشان کرد: بحث این است که اگر طرح تفصیلی مشکلی دارد که مردم به واسطه آن امکان ساخت و ساز ندارند، باید موضوع به شکل عمومی در پورتال شهرداری تعریف شود تا فقط این ملاک و معیار خاص عده‌یی نباشد و ضابطه کلی برای همه لحاظ شود. واقعیت آن است که طرح تفصیلی دست روی رانت‌های کلان‌شهرداری گذاشته است و معنای آن بسته شدن دست مدیریت شهری به ویژه در مناطق و نواحی است و هر چه این سیستم قانونمند‌تر باشد مانور دادن برای ساخت و ساز و صدور تراکم سخت‌تر است و این به آن معناست که به ویژه در مناطق سکونت، رضایت شهروندان را پایین می‌آورد.

مصوبه‌ای لغو نشده است!

با این وجود پژمان پشمچی‌زاده، شهردار منطقه پنج تهران ضمن دفاع از عملکرد شورای معماری مناطق تاکید کرد: شورای معماری در ساختار قانونی شهرداری است از این رو مصوبه‌یی خلاف ضابطه‌ها اعمال نمی‌کند. وی تاکید کرد: هیچ مصوبه‌یی لغو نشده و اگر این اتفاق افتاده تاکنون خبری از آن به شهرداری‌ها نرسیده است و آنچه در ابتدای فروردین ماه از سوی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران ابلاغ شد تنها تاکید بر اظهارات شهردار تهران مبنی بر رعایت ضوابط و اصول و موازین حاکم بر طرح تفصیلی مصوب شورای شهر بود. به این‌ترتیب آنچه از بررسی‌ها حاصل شد حکایت از روایت‌هایی گوناگون از روندی است که منجر به ساخته شدن ساختمان‌های سینوسی در شهر تهران شده است، آنچنان که این روند صدای استاندار تهران را درآورد که در نخستین دیدار خود از شورای چهارم بگوید: به عنوان یک شهروند، آنچه در طرح تفصیلی اجرا شده را خوب نمی‌بینم چرا که هیچ کجای دنیا نمی‌بینید که ساختمان‌ها در هر کوچه وخیابان سینوسی باشند و در کوچه 6 متری ساختمان 5 طبقه بسازند. این اظهارات به خوبی نشان می‌دهد اعمال طرح تفصیلی برای عبور از مرز مدیریت شهری تهران راه سختی پیش رو دارد.

روزنامه اعتماد